ÇOCUĞUN ADININ DEĞİŞTİRİLMESİ

ÇOCUĞUN ADININ DEĞİŞTİRİLMESİ

Adın değiştirilmezliği ilkesi geçerli olan Türk Hukuk Sistemimizde ancak istisnai durumların varlığı halinde ad değiştirilebilmektedir.

1-HAKLI SEBEPLER BULUNMALIDIR

Haklı bir sebep olmaksızın özadın yahut soyadın değiştirilmesi pek mümkün değildir. Haklı sebebin ne olduğu durum ve koşullara göre değişebileceği gibi en yaygın olan sebeplere aşağıda yer verdim.

• Başka Bir İsimle Tanınmak

Herkesin bir adı vardır ve yakın çevresinde bir adla anılır ve tanınır. Bu sebeple bir kimsenin toplum içerisinde bilinip tanındığı adı ile anılarak bu adı nüfus kaydında taşımak istemesi haklı bir sebeptir. Örneğin sahneye çıktığı adla tanınan bir kimsenin bu adı nüfus kayıtlarında taşımak istemesi olağandır. Yahut çevresinde kendisini tanıttığı adla anınan bir sporcunun yahut ressamın, kullandığı adı kimliğinde taşımak istemesi olağandır. İstinaf ve Yargıtay uygulamaları da bu yöndedir.

• Kötü Şöhreti Çağrıştırması

Daha öncesinde taşımasında hiçbir sıkıntı olmayan ad veya soyadın daha sonra gelişen toplumsal, sosyal, ekonomik yada siyasal sebeplerle taşıyanda sıkıntı yaratması da adın değiştirilmesi için geçerli bir haklı sebeptir.

• Küçültücü Olması

Özad yada soyadın taşıyanı küçültücü nitelikte bulunması da kişinin artık bu adla ya da soyadl ile anılmak istemeyerek bu adı ya da soyadı değiştirmek istemesi olağan olup buda haklı bir sebebi oluşturur. Adın çirkin, tuhaf, gülünç, tiksindirici, seviyesiz, erotik vb. gibi nitelikte olması küçültücü olarak nitelendirilebilir. Hakim, açılmış olan ad veya soyad değiştirilmesi davasında her olaya göre adın ya da soyadın gerçekten de davacıyı küçük düşürüp düşürmediğini belirleyecek ve buna göre bir karar tesis edecektir. Bu karar verilirken Hakim, kişinin yaşadığı çevreyi, bölgeyi, coğrafyasında ki yargı değerlerini de dikkate almalıdır. Ayrıca belirtmek isterim ki; genel ahlaka uygun olmayan veya iğrenç ve gülünç olan soyadlarının kullanılamayacağı Soyadı Kanununda açıkça düzenlenmiştir.

• Ekonomik Zorunluluk Olması

Adın veya Soyadın ekonomik zorunluluklar sebebiyle değiştirilmesi ihtiyacı doğabilir. Burada davacının ticari olarak gösterdiği faaliyet, yaptığı üretim, müşteri çevresi gibi dış faktörler ekonomik zorunluluğa dayanak olabilir.

• Din Değiştirilmiş veya Uyruk Değiştirilmiş Olması

Din değiştirmiş olan bir kimsenin adını veya soyadını değiştirmek istemesi haklı bir sebep olabilir. Örneğin Hristiyan bir kimsenin Müslüman olması halinde adını değiştirmek istemesi olağandır. Bunun yanı sıra İngiliz olan bir kimsenin Türk vatandaşı olması halinde ismini değiştirmek istemesi gayet olağandır.

2-GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

Adın veya Soyadın değiştirilmesi için açılan davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleri görevlidir. Yetkili mahkeme ise, adı yada soyadı değiştirilmesi talep edilen çocuğun yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki mahkemedir.

3- DAVALI

Adın değiştirilmesi davasında davalı nüfus müdürlüğü ise de velayet hakkına sahip olmayan ve kendisini ile soybağı kurulu bulunan genetik ana ya da babaya da çocuğun adının değiştirilmesi davasında husumet yöneltilmelidir. Anne ve babanın boşanmış olması ve velayetin davacı anneye verilmiş olması, küçüğün babasının gerçekte onun babası olması durumunu değiştirmez. Çünkü velayet şartlarında daha sonradan oluşabilecek değişiklik nedeniyle velayetin babaya verilmesi de ihtimal dahilinde bir durumdur. Çocuğun adını anne ve baba birlikte belirlediklerinden değiştirilmesi talebini de yasal şartların oluşması halinde mahkemeden birlikte istemeleri gerekmektedir. Bu konuda anne ve baba anlaşmaya varamıyorsa bir taraf dava açarken diğer tarafı davaya katmalıdır. Taraf teşkili her aşamada ileri sürülebileceği gibi mahkemece re’sen gözetilecek bir durumdur. Ayrıca belirtmek gerekir ki, Türkiye’nin taraf olduğu Uluslararası sözleşmelere göre; görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocukların, adli merciler önünde kendilerini ilgilendiren her konuda bilgilendirilmelerini ve bu davalara katılmalarına izin verilmesi bir hak olarak düzenlenmiştir.

4- İTİRAZ

Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse adın değiştirilmesi kararının kaldırılmasını dava edebilecektir. Ancak burada dava açılabilmesi için adın değiştirilmesinden dolayı kişinin zarar görmüş olması ve bu zararı ispat etmiş olması gerekir. Bu itiraz Mahkeme aracılığı ile yapılır. Yani Nüfus müdürlüğüne itiraz edilmesi gibi bir durum olmaz. Zarar gören kişinin bunu mahkemeler nezdinde dava açma yolu ile yapması gerekir. Bu dava zarar gördüğünü ispat edecek olan kişinin yerleşim yerindeki görevli olan asliye hukuk mahkemesinde, ad değişikliğini gerçekleştiren kişiye karşı, bunu öğrendiği günden başlayarak bir sene içerisinde açılır. Adı değişenin yasal temsilcisi varsa husumet yasal temsilciye yöneltilmelidir.

Çocuğun ad veya soyadının değiştirilmesi için dava açmak istemeniz ve haklı sebebinizin ispat edilebilmesi için bir avukattan bilgi almanız faydalı olacaktır.

Av. Mizgin DOĞAN