İDDET NEDİR?

İDDET NEDİR?

İddet sözcüğünün sözlük anlamı, bekleme müddetidir. Hukuki anlamda ise iddet, sona eren evlilik birliği akabinde kadının, yeni bir evlilik yapabilmesi için beklemesi gereken süredir. Bu süreye Türk Medeni Kanunumuz içeriğinde de yer verilmiştir. Kanunumuzun 132. maddesi içeriğinde ’’Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez. Doğurmakla süre biter. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri hâllerinde mahkeme bu süreyi kaldırır.’’ denmektedir.
Düzenlemenin temel amacı, kadının bitmiş olan evlilikten gebe olması ihtimalinde, yapması muhtemel bir başka evlilik ile soybağının karışmasına mani olmaktır. Bundan da anlaşılacağı üzere iddet müddeti yalnızca kadınlara özgü bir düzenlemedir. Boşanma usulü mahkemeler huzurunda gerçekleştiğinden, kişinin boşanma kararının kesinleşip iddet süresinin başladığı hususu da e-devlet uygulaması üzerinden ve resmi dairelerde görülmektedir.

İDDET SÜRESİ KAÇ GÜNDÜR?

Hukukumuzda belirlenmiş bir iddet süresi mevcuttur. Bu süre, evliliğin sona erdiği tarihten başlayarak 300 günlük bir süredir. Kadın, bu süre içinde normal koşullarda yeniden evlenemez denmiştir.

İDDET NE ZAMAN BAŞLAR?

İddet süresinin başlangıcının ne zaman olduğu da bir hayli önemlidir. Bu süre evliliğin sona erdiği tarihte başlar. Eğer ki evlilik mahkeme kanalı ile sona erdi ise bu süre, boşanma kararının kesinleştiği tarihte başlar.

BOŞANMANIN YURT DIŞINDA GERÇEKLEŞMİŞ OLMASI HALİNDE SÜRE NE ZAMAN BAŞLAR?

Yabancı ülkede evlenen ve yine yabancı bir ülke mahkemelerinde boşanan Türk kadın için iddet süresi, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tanınarak kesinleşmiş kabul edildiği gün başlar.

İDDET SÜRESİNİN DOĞUMLA BİTMESİ NE DEMEKTİR?

İddet süresi olan 300 günlük süre içinde kadının doğum yapması halinde iddet süresi sona erer. Bu halde TMK M 285’e göre, evlilik birliği içinde ya da evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası, koca/boşanılan eş kabul edilir.

İDDET KALDIRILABİLİR Mİ?

İddetin kaldırılması birtakım koşullara bağlıdır. Kanunumuzla da belirlendiği üzere bu sürenin kalkması için İddet Müddetinin Kaldırılması davasının açılması gerekir ve bu dava içeriğinde de kadının önceki evlilikten gebe olmadığının tespiti gerekir. Dava içeriğinde süreyi kaldıracak bir diğer durum ise boşanan tarafların yeniden evlenmek istemeleri halidir.

Kadının önceki evlilikten gebe olmadığının tespiti halinde; kadın, yasal bekleme süresi olan iddet müddetini doldurmadan başka bir kişi ile evlenmek isterse mahkemeye başvurarak gebe olmadığını doktor raporu ile sabit kılması üzerine bu süre kaldırılabilir denmiştir.

Boşanmış olan eşlerin tekrar evlenmek istemesi halinde; eşlerin yeniden evlilik kararı almaları üzerine mahkemenin esasen takdir yetkisi bulunmamaktadır. Zira bu halde zaten soybağının karışması ihtimali de gündemde olmadığından eşlerin evlenmek için bu süreyi beklemelerine gerek olmadığını ve mahkemenin başvuru üzerine bu süreyi kaldırması gerektiği belirtilmiştir.

İDDET MÜDDETİNİN KALDIRILMASI DAVASINI KİMLER AÇABİLİR?

Bu davayı açabilecek tek bir kişi vardır o da iddet müddetini beklemekle yükümlü olan kadındır.

DAVANIN AÇILMASI İÇİN SÜRE NEDİR?

Bu davanın açılması için öngörülen bir süre bulunmadığı gibi bu dava yönünden öngörülmüş bir zamanaşımı ya da hak düşürücü süre de bulunmamaktadır.

GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

İddet müddetinin kaldırılması davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Aile mahkemesi kurulmamış yerlerde ise asliye hukuk mahkemeleri bu davalara bakmakla görevlidir.

YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Davanın açılması için yetkili kılınan mahkeme davayı açacak olan davacı kadının yerleşim yeri mahkemesidir.

DAVANIN TARAFLARI KİMLER OLUR?

Bu davalardan gebe olunmaması nedeni ile açılacak olanda davacı iddet müddetinin kaldırılmasını talep eden kadın olmalı iken, davacının husumet yöneltebileceği kimse bulunmadığından bu davalar hasımsız yani bir davalısı olmadan açılır. Ancak boşanmış eşlerin yeniden evlenmesi için açılması gereken davada davacı kadın, diğer eşi davalı göstererek davasını açmalıdır.

VERİLEN MAHKEME KARARININ NİTELİĞİ NEDİR?

Her ne kadar konunun izahından mahkemelerin izni alınmalıymış algısı uyansa da talep üzere açılan bu davalarda esasen mahkemelerin evlenmeye izin vermesi gibi bir durum söz konusu değildir. Mahkemelerin verdiği bu kararlar yalnızca tespit niteliğindedir.

YABANCI KADINLAR İÇİN İDDET MÜDDETİ NASIL UYGULANIR?

Yabancı uyruklu kadınların iddet müddeti hakkında Türk Hukukunda bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kişilerin iddet müddetleri kendi milli hukuklarına bakılarak değerlendirilmelidir.

YURT DIŞINA YERLEŞEN TÜRK VATANDAŞI KADININ İDDET MÜDDETİ TAKİBİ NASIL YAPILIR?

Türk vatandaşı kadın daha önceden evlenip boşanmışsa ve boşanmanın kesinleşme tarihinden itibaren 300 gün dolmadan evlenme akdi yapılmak isteniyorsa, yetkili Türk mahkemesince verilmiş iddet müddetinin kaldırıldığına ilişkin kararın başvuruda bulundurulması zorunludur.

Av. Asena İlayda ATEŞ