KORUMA TEDBİRİ KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
KORUMA TEDBİRİ KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİ
Çocuk Koruma Sözleşmesinde koruma tedbirleri kararlarının tanınması ve tenfizi düzenlenmiştir. Tanıma ve tenfiz aynı boşanma kararlarında olduğu gibi koruma tedbiri kararlarında da yargı yetkisi bulunmayan makam tarafından verilmesi halinde Türkiye’de açılacak tanıma ve tenfiz davasında Mahkeme davanın reddine karar verebilecektir. Örneğin; Çin’ de hakim önüne çıkmadan taraflar kuruma başvurup form doldurmak suretiyle boşanabilmektedir. Bu boşanma Çin ülkesinde geçerli olsa da türkiye’ de bu karar geçerli olmadığı gibi tanıma ve tenfiz talepli açılan davalar reddedilmektedir. Aynı şekilde koruma tedbiri verilen karar Mahkeme huzurunda verilmemiş ise (ülkeden ülkeye değişen bir durumdur) bu kararların tanıma ve tenfizi için açılan davalar Türkiye’ de reddedilebilmektedir. Bu nedenle yabancı bir ülke kararının tanıma ve tenfizi için avukattan bilgi alınmasını tavsiye ederiz.
Yabancı ülkede verilen koruma kararı şayet yetkili makamlarca verilmemişse ve tanıma – tenfiz davası açılamıyorsa Türkiye’ de yeni bir başvuru ile Türk Mahkemelerinden yeni bir karar alınabilir.
Koruma tedbiri acil durum dışında çocuğun dinlenilmesine fırsat verilmeksizin talep edilen devletin temel usul ilkelerinin ihlal edecek şekilde alınması halinde de tanıma ve tenfiz için açılan dava reddedilebilir. Acil durum haricinde, bu şekilde verilen tedbir kararı şayet kişinin dinlenilmesine fırsat verilmeksizin alınmışsa, tedbirin velayet sorumluluğunu ihlal ettiğini ileri süren başkaca herhangi bir kimsenin talebi üzerine de tanıma ve tenfiz davası reddedilebilir. Bunun yanı sıra çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurularak böyle bir tanıma ve tenfiz talep edilen devletin kamu düzenine açıkça aykırılık teşkil etmesi hallerinde de söz konusu tanıma ve tenfiz davasının reddedilme olasılığı gündeme gelecektir.
Çocuğun kişiliğinin ve malvarlığının korunmasına yönelik taraf devletin makamlarınca alınan tedbirler icrayı gerektirmeyen tedbir niteliğinde ise bu tedbir diğer tüm taraf devletlerdeki kanun gereğince tanınır. Bu hüküm Çocuk Koruma Sözleşmesinin 23 ve 24. Maddelerinde açıkça belirtilmiştir. Yani özetle bu tür tedbirlerin tanınması için ayrıca bir dava açılmasına gerek bulunmadığı belirtilmektedir.
Bazı kararların ise icrayı gerektirmektedir. Bu tür tedbir kararları Çocuk Koruma Sözleşmesinin 26. Maddesinde belirtilmiştir. Taraf olan bir devlette alınan ve başka bir taraf devlette icrası gereken koruma tedbiri kararları ilgili tarafın talebi üzerine icranın talep edildiği devletin hukukunda belirtilen usule uygun olarak tenfiz edilebilir. Ret sebepleri bulunmadıkça gerek adli makamlarca verilmiş olan koruma tedbiri kararları gerekse idari makamlarca verilmiş olan koruma tedbiri kararları tenfiz edilebilir. Ayrıca belirtmek gerekir ki; bu tür koruma kararlarının esasına ilişkin bir inceleme yapılmaz.
Koruma tedbiri kararının tenfizine karar verildiğinde, icranın talep edildiği devletin makamları tarafından alınmış gibi bu devlette uygulanır. Bu uygulamada çocuğun üstün yararı dikkate alınır.
Türkiye, 1980 Tarihli Çocukların Velayetine İlişkin Kararların tanınması ve Tenfizi İle Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine Dair Avrupa Sözleşmesine 1999 senesinde taraf olmuştur.
1980 TARİHLİ ÇOCUKLARIN VELAYETİNE İLİŞKİN KARARLARIN TANINMASI VE TENFİZİ İLE ÇOCUKLARIN VELAYETİNİN YENİDEN TESİSİNE DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİNE TARAF OLAN DEVLETLER
- Türkiye Cumhuriyeti
- Almanya Federal Cumhuriyeti
- Andora Prensliği
- Avusturya Cumhuriyeti
- Belçika krallığı
- Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı
- Bulgaristan Cumhuriyeti
- Çek Cumhuriyeti
- Danimarka Krallığı
- Estonya Cumhuriyeti
- Finlandiya Cumhuriyeti
- Fransa Cumhuriyeti
- Karadağ
- Güney Kıbrıs
- Hollanda Krallığı
- İrlanda Cumhuriyeti
- İspanya Krallığı
- İsveç Krallığı
- İsviçre Konfederasyonu
- İtalya Cumhuriyeti
- İzlanda Cumhuriyeti
- Letonya Cumhuriyeti
- Lihtenştayn Prensliği
- Litvanya Cumhuriyeti
- Lüksemburg Büyük Dükalığı
- Macaristan
- Malta Cumhuriyeti
- Moldova Cumhuriyeti
- Norveç Krallığı
- Polonya Cumhuriyeti
- Portekiz Cumhuriyeti
- Romanya
- Sırbistan Cumhuriyeti
- Slovak Cumhuriyeti
- Ukrayna
- Yunanistan Cumhuriyeti
1980 Tarihli Çocukların Velayetine İlişkin Kararların tanınması ve Tenfizi İle Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine Dair Avrupa Sözleşmesi ayrıca çocukların haksız olarak uluslararası sınırlar ötesine götürülmesi sebebiyle ortaya çıkan sorunlarında çözülmesini hedeflemekte olup ayrıca haksız olarak kesildiğinde velayetin yeniden tesisini sağlayacak en uygun önlemleri de kapsamaktadır.
Av. Mizgin DOĞAN